Op de CD The Art of the Nocturne staat een bloemlezing van deze nachtelijke muziek. de Nocturne werd als pianowerk geïntroduceerd door John Field en beroemd gemaakt door Frédéric Chopin. Field vestigde zich in Sint-Petersburg en had veel invloed op Russische componisten. Chopin woonde in Parijs en liet zijn invloed daar gelden. Behalve nocturnes van Field en Chopin worden er op deze CD nog nocturnes gespeeld van zes Russische en zes Franse componisten.
The Art of the Nocturne is via deze website te bestellen voor € 14,– inclusief verzendkosten. U kunt dit bedrag storten op IBAN nr. NL50INGB0000188367 t.n.v. F.T.C.G. Voorn. Als u daarbij uw naam en adres vermeldt krijgt u de CD zo spoedig mogelijk thuis bezorgd.
The Art of the Nocturnes speellijst:
1 Chopin Nocturne in E-flat major op. 55 # 2 (1844)
2 Field Nocturne in B-flat major (1817)
3 Glinka Nocturne in F minor ‘La séperation’ (1839)
4 Gutmann Nocturne in A-flat major op. 8 # 1 (1844)
5 Alkan Nocturne in B major op. 22 (1844)
6 Bizet Nocturne in D major (1868)
7 Tchaikovsky Nocturne in F major op. 10 # 1 (1871)
8 Fauré Nocturne in E-flat major op. 36 (1884)
9 Debussy Nocturne in D-flat major (1892)
10 Arensky Nocturne in D-flat major op. 36 # 3 (1894)
11 Scriabin Nocturne for the left hand in D-flat major op. 9 # 2 (1894)
12 Balakirev Nocturne # 3 in D minor (1902)
13 Ropartz Nocturne # 3 in E minor (1916)
14 Katchaturian Nocturne from Masque Suite (1941)
The art of the Nocturne liner notes
De nocturne als pianowerk werd in 1812 geïntroduceerd door John Field. Deze Ierse componist (1782-1837) was tijdens de eerste decennia van de negentiende eeuw een van de meest vooraanstaande pianisten van Europa en hij verbleef lange tijd in Sint-Petersburg. Field had een tragisch leven. In zijn jeugd werd hij als wonderkind uitgebuit door zijn leraar Muzio Clementi (een van de weinige componisten die als rijk man wist te sterven) en later raakte hij door een alcoholverslaving aan lager wal.
De door Field geïntroduceerde nocturne werd door Frédéric Chopin (1810-1849) onsterfelijk gemaakt. De nocturnes van Field, zoals ook de hier gespeelde Nocturne in Bes groot uit 1817, zijn over het algemeen heel eenvoudig van aard. Die van Chopin zijn veel grootser opgezet, zoals mag blijken uit het eerste werk van deze CD, de Nocturne in Es groot op.55 # 2 uit 1844. Behalve deze twee werken van Field en Chopin zijn er nog nocturnes te horen van zes Russen en zes Fransen, die door deze twee componisten werden beïnvloed.
Toen hij in Sint-Petersburg woonde gaf Field enkele pianolessen aan Mikhail Glinka (1804-1857), de eerste belangrijke Russische componist en de grondlegger van de Russische nationalistische school. De Nocturne in F klein ‘La séperation’ componeerde Glinka in 1839 voor zijn zuster Elisaveta, die op reis was naar Sint-Petersburg. Glinka had veel invloed op andere Russische componisten, zoals op Pyotr Ilytch Tchaikovsky (1840-1893), wiens Nocturne in F groot op. 10 # 1 in 1871 werd geschreven, en ook op Mily Balakirev (1837-1910), wiens Derde Nocturne in D klein uit 1902 wordt gespeeld. Glinka voorspelde overigens dat Balakirev zich tot een “Tweede Glinka” zou ontwikkelen, want Balakirev was al even wars van buitenlandse invloeden op de Russische muziek als zijn voorganger. Als leider van Het Machtige Hoopje, een groep componisten die zich liet inspireren door de Russische folklore, had Balakirev veel kritiek op Tchaikovsky, wiens muziek hij te kosmopolitisch vond.
De Nocturne in Des groot op. 36 # 3 van Anton Arensky (1861-1906) werd in 1894 gecomponeerd. Uit hetzelfde jaar stamt de Nocturne voor de Linkerhand in Des groot op. 9 # 2 van Alexander Scriabin (1872-1915), die nog bij Arensky had gestudeerd aan het Conservatorium van Moskou. Dit eenhandige werk ontstond nadat Scriabin zijn rechterhand had geblesseerd bij het studeren van enkele virtuoze stukken, waaronder Islamey van Mily Balakirev. Het laatste werk op deze CD, de Nocturne van Aram Katchaturian (1903-1978) komt uit zijn Masquerade Suite uit 1941.
Waar aan John Field een zekere invloed op het Russische muziekleven mag worden toegeschreven, zo is de invloed van Frédéric Chopin op Franse componisten evident. Hij leefde lange tijd in Parijs en gaf daar onder meer les aan Adolf Gutmann (1819-1882), wiens Nocturne in As groot op. 8 # 1 uit 1844 bijna door Chopin zelf had kunnen zijn geschreven. De Nocturne in B groot op. 22 van Chopin’s goede vriend Charles-Valentin Alkan (1813-1888) werd in hetzelfde jaar gecomponeerd en is polyfoon van aard. De Nocturne in D groot uit 1868 van Georges Bizet (1838-1875) en de Nocturne in Es groot op. 36 uit 1884 van Gabriel Fauré (1845-1924) doorlopen het hele muzikale spectrum aan emoties en staan ver af van de eenvoudige melodieën van John Field. Niet alle nachten zijn even kalm en vredig, ze kunnen ook onstuimig zijn. Ook de in 1892 geschreven Nocturne in Des groot van Claude Debussy (1862-1918) is een monumentaal werk waarvan het middendeel zelfs Russisch aandoet en herinnert aan de tijd dat Debussy enkele zomers als huispianist werkte voor Madame von Meck, de beschermvrouwe van Tchaikovsky. De Derde Nocturne in E klein van Guy Ropartz (1864-1955) werd in 1916 geschreven en is gebaseerd op een gedicht van Jean Moréas, gewijd aan de zee.
Ezra Classics EC 040499